Bạn có biết, chỉ một sai lầm nhỏ khi chọn mỡ bôi trơn – tưởng chừng vô hại – lại có thể gây ra hàng loạt sự cố, từ hỏng hóc vòng bi tới tê liệt toàn bộ dây chuyền sản xuất, tiêu tốn hàng trăm triệu đồng mỗi năm? Đứng trước sự phát triển của công nghiệp 4.0, việc hiểu và lựa chọn đúng cấp NLGI của mỡ bôi trơn thực sự là yếu tố sống còn, đặc biệt khi Việt Nam vẫn ghi nhận tỷ lệ lựa chọn sai cấp mỡ trong bảo dưỡng lên tới 90%. Bạn có đang là “nạn nhân” của chính những hiểu nhầm này?

1. Cấp NLGI là gì? Tại sao ảnh hưởng trực tiếp đến “sức khỏe” máy móc

Hiểu đúng về cấp NLGI

NLGI (National Lubricating Grease Institute) là chỉ số phân loại độ cứng hay độ đặc của mỡ bôi trơn, được xác định theo tiêu chuẩn quốc tế. Giá trị NLGI dao động từ 000 (lỏng sệt như nước sốt) đến 6 (cứng như sáp).

• Cấp NLGI 000-00: Mỡ cực lỏng, gần giống dầu, dùng cho hộp số kín, hệ thống tuần hoàn.
• Cấp NLGI 0-1: Mịn, phù hợp bôi trơn trong nhiệt độ thấp hoặc hệ thống bơm tự động.
• Cấp NLGI 2-4: Loại phổ biến nhất, dùng cho vòng bi xe hơi, máy móc công nghiệp.
• Cấp NLGI 5-6: Đặc, dùng khi cần dính chắc, chịu tải nặng, tốc độ chậm, ít bị văng.

Tại sao cấp NLGI quan trọng?

Chỉ số NLGI không chỉ là “tên gọi” mà là tiêu chuẩn kỹ thuật bắt buộc để kỹ thuật viên và quản lý bảo trì lựa chọn loại mỡ phù hợp. Sử dụng sai cấp NLGI có thể dẫn tới:

• Chảy rò mỡ nếu chọn mỡ quá lỏng cho bánh răng chịu tải lớn
• Nhiệt độ tăng nhanh, bị kẹt vòng bi nếu dùng mỡ quá đặc cho mô tơ tốc độ cao
• Tuổi thọ thiết bị giảm mạnh, tăng rủi ro dừng máy đột xuất

2. Phương pháp kiểm tra độ xuyên kim – Cách đánh giá “chuẩn chỉ” nhất chỉ số NLGI

Định nghĩa độ xuyên kim

Độ xuyên kim (Penetration) là chỉ số phản ánh mức độ “mềm/cứng” của mỡ, được kiểm tra bằng dụng cụ chuẩn theo tiêu chuẩn ASTM D217. Hình dung một cách đơn giản: bạn thả một đầu bút tiêu chuẩn xuống bề mặt mỡ và đo chiều sâu (tính bằng 1/10 mm) mà nó xuyên được – càng sâu càng mềm.

Bảng quy đổi độ xuyên kim & cấp NLGI

Lưu ý: Con số này trên nhãn hoặc trong tài liệu kỹ thuật luôn thể hiện cấp NLGI.

Ứng dụng kiểm tra độ xuyên kim trong công nghiệp

Ở các nhà máy lớn, kỹ thuật viên bảo dưỡng định kỳ sẽ lấy mẫu mỡ kiểm tra trực tiếp. Kết quả giúp xác định:

• Mỡ có bị “lão hóa” mất cấu trúc do nhiệt/áp lực?
• Mỡ được cấp đang dùng đã đúng Cấp NLGI chưa?
• Có cần thay đổi loại mỡ để tối ưu tuổi thọ máy móc, tránh lãng phí không?

3. Chọn lọc NLGI như thế nào cho chuẩn? “Mẹo vàng” bạn cần nắm được

1. Cứ đúng thương hiệu mỡ là yên tâm? Sai lầm tai hại!

Không phải cứ mua đúng thương hiệu là đủ. Một loại mỡ bôi trơn có thể có nhiều cấp NLGI khác nhau, phục vụ các vị trí, tốc độ, tải trọng khác nhau.

2. Kết hợp yếu tố NLGI, API, nhiệt độ, vận tốc, tải trọng

• API: Phù hợp nhóm ứng dụng (ô tô, công nghiệp, thực phẩm…)
• Nhiệt độ/Vận tốc: Máy chạy nhanh, nên dùng mỡ mềm (NLGI 1–2); tải nặng, tốc độ chậm ưu tiên mỡ đặc hơn (NLGI 3+)
• Thương hiệu uy tín: Khuyến cáo dựa trên tài liệu kỹ thuật luôn chi tiết thông số NLGI.

3. Đừng bỏ qua điều kiện làm việc thực tế

Hãy tự đặt câu hỏi:

• Môi trường của bạn ẩm, rung động, hóa chất nhiều không?
• Có bị đổi ca vận hành, khởi động lạnh sâu hay không?

Rất nhiều trường hợp bị hỏng vòng bi do… đổi vị trí mỡ giữa các bộ phận mà không kiểm tra lại cấp NLGI có phù hợp không?

4. Cách sử dụng thông tin NLGI và phương pháp xác minh

                             Thông tin về cấp NLGI trên bao bì sản phẩm

Tra cứu thông số từ nhà sản xuất

Mỗi loại mỡ đều có tài liệu kỹ thuật (TDS/MSDS), chỉ cần 30s tìm kiếm thông số NLGI – đừng đoán mò!

Xác minh tại xưởng qua độ xuyên kim

• Mua dụng cụ kiểm tra độ xuyên kim (Penetrometer)
• Quy trình thao tác: Lấy mẫu đúng quy cách, kiểm tra, đối chiếu bảng chuẩn
• Chủ động phối hợp với nhà cung cấp kiểm định định kỳ (không tốn nhiều chi phí, nhưng cực hiệu quả phòng ngừa rủi ro!)

5. Kết luận

Việc lựa chọn mỡ bôi trơn dựa trên cấp NLGI là trách nhiệm quan trọng của kỹ thuật viên. Quyết định ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và hiệu quả vận hành toàn bộ doanh nghiệp. Đừng để những hiểu lầm nhỏ về cấp mỡ dẫn bạn đến những tổn thất lớn!